donderdag 5 november 2015

Pax Groningana, de kroniek van Sicke Benninghe en de Dokkumer verbonden

De Groninger Archieven hebben een aantal prachtige 15e eeuwse bronnen online waarin de stad Groningen verbonden sluit met edelen uit Dokkum en vele andere Friese plaatsen. Met name in de periode 1490-1493 was het druk met het sluiten van deze verbonden. In de Friese landen streden eind vijftiende eeuw de Schieringers (vooral sterk in Westergo) en Vetkopers (met name in Oostergo) een bloedige oorlog. De stad Groningen leek in die conflicten de enige machtsfactor die handelend kon optreden.

Via de links hieronder zijn de scans van de oude geschriften te bekijken en te vergroten. Zowel Oostergo als Westergo is goed vertegenwoordigd.

De Kroniek van Sicke Benninge is een belangrijke bron van informatie over de roerige geschiedenis van Groningen en Friesland in de periode 1491-1528, en geeft bovendien zicht op het wereldbeeld van een patriciër en magistraat uit die tijd, op diens opvattingen over geloof, politiek en geschiedenis.
Benninge, bierbrouwer, kerkvoogd en cijsmeester, schreef de kroniek in het eerste kwart van de 16de eeuw: Croniken der Vrescher Landen mijtten Zoeven Seelanden en de der stadt Groningen. De kroniek van Benninge bestaat uit drie delen.
Deel I
bevat allereerst een inleiding van de auteur op het hele werk. Daarop volgen de herkomst van de Friezen als afstammelingen van de Trojanen, de Friese Vrijheid en een beschrijving van de Zeven Friese Zeelanden.

Deel II bevat twee afzonderlijke kronieken over Groningen: de kroniek van (een andere brouwer) Johan Lemego (1110-1422) en de anonieme 'Groninger Annalen' (1425-1478). Daartussen is een dossier met zeven verdragteksten opgenomen.

Deel III is de eigenlijke kroniek van Benninge. Het is het omvangrijkste deel, dat 87% van de tekst beslaat. De geschiedenis neemt een aanloop vanaf ca. 1420. Vanaf eind jaren '90, met de komst van Albrecht van Saksen, wordt de beschrijving uitvoeriger. De kroniek vermeldt niets over de jaren tussen 1507 en 1512. De laatste gegevens over Groningen dateren van 1528.

Veel van de genoemde verbonden zijn voorzien van prachtige zegels.

Er worden eveneens diverse Akten van oorvede vermeld. Een oorvede is, volgens het Genealogisch Woordenboek, een belofte dat men geen wraak meer gaat nemen.

De scans zijn niet makkelijk te lezen maar we hebben nog steeds de wens ooit een mooi artikel over deze historische bronnen in De Sneuper te publiceren!

766 Stuk houdende bekentenissen van Kempo Roperda, Gerbrant Mockema en Jemma her Jowsma over hun betrokkenheid bij het voornemen van de graaf van Oost-Friesland om Westerlauwers Friesland met geweld aan zijn zijde te brengen

Geen opmerkingen: